里仁第四 (Ĉapitro 4 - Liren)

里仁 IV:1

子曰:
里仁為美.
擇不處仁,
焉得知?

Konfuceo diris:
Najbariĝi kun bonkoruloj estas bele.
Ne elekti loĝi en tia najbaro,
Neniel estas saĝe.

里仁 IV:2

子曰:
不仁者, 不可以久處約,
不可以長處樂.
仁者安仁;
知者利仁.

Konfuceo diris:
Homo sen bonkoro ne eblas longe elteni malriĉecon,
Ne eblas longe elteni prosperon.
Bonkoruloj sintenas per bonkoraĵoj;
Saĝuloj profitas per bonkoraĵoj.

里仁 IV:3

子曰:
唯仁者, 能好人, 能惡人.

Konfuceo diris:
Nur bonkoruloj konas kiel ami aŭ malami homojn.

里仁 IV:4

子曰:
苟志於仁矣, 無惡也.
Konfuceo diris:
Tiu, kiu aspiras al bonkoreco, neniel faras ion malbonkoran.

里仁 IV:5

子曰:
富與貴, 是人之所欲也,
不以其道得之, 不處也.
貧與賤, 是人之所惡也,
不以其道得之, 不去也.
君子去仁, 惡乎成名?
君子無終食之間違仁,
造次必於是,
顛沛必於是.

Konfuceo diris:
Riĉeco kaj honoro estas dezirataj de homoj.
Se ne atingas tion laŭ propra vojo, ili ne indas posedi.
Malriĉeco kaj malnoblo estas malŝatataj de homoj.
Se ne atingas tion laŭ propra vojo, ili ne eblas forigi.
Ĝentilulo sen bonkoro ne taŭgas tian nomon.
Ĝentiluo neniam, eĉ dum momento por manĝi, estas sen bonkoro.
Dum momento de hasto, li nepre kuntenas ĝin.
Dum momento de danĝero, li nepre kuntenas ĝin.

里仁 IV:6

子曰:
我未見好仁者, 惡不仁者.
好仁者, 無以尚之;
惡不仁者, 其為仁矣,
不使不仁者加乎其身.
有能一日用其力於仁矣乎?
我未見力不足者.
蓋有之矣, 我未之見也!

Konfuceo diris:
Mi neniam vidas iun, kiu amas bonkoron,
Aŭ iun, kiu malamas malbonkoron.
Tiu, kiu amas bonkorn, estimas nenion super ĝi;
Tiu, kiu malamas malbonkoron, praktikas ĝin,
Ke niniu malbonkoraĵo aldonu al li.
Se iu povas unu tage klopodi por bonkoro,
Mi neniam vidas, ke lia povo ne sufiĉas.
Eĉ se estus tiu okazo, mi neniam tion vidas.

里仁 IV:7

子曰:
人之過也, 各於其黨.
觀過, 斯知仁矣.

Konfuceo diris:
Kulpo de homo signas, al kia grupo li apartenas.
Observanta lian kulpon, oni scias, ĉu li estas bonkora.

里仁 IV:8

子曰:
朝聞道, 夕死可矣.

Konfuceo diris:
Aŭdinte la vojon matene, oni ne bedaŭras morti vespere.

里仁 IV:9

子曰:
士志於道, 而恥惡衣惡食者,
未足與議也!

Konfuceo diris:
Klerulo asperas la vojon, sed hontas pri malbona vesto kaj malbona manĝaĵo,
Ne indas kundiskuti kun tia ulo.

里仁 IV:10

子曰:
君子之於天下也, 無適也, 無莫也,
義之與比.

Konfuceo diris:
Ĝentilulo, al aferoj en la mondo, ne antaŭdifinas por io aŭ kontraŭ io.
Kio estas justa, tion li sekvas.

里仁 IV:11

子曰:
君子懷德, 小人懷土.
君子懷刑, 小人懷惠.

Konfuceo diris:
Ĝentilulo zorgas pri virto, malgrandulo zorgas pri komforto.
Ĝentilulo zorgas pri leĝo, malgrandulo zorgas pri favoro de aliulo.

里仁 IV:12

子曰:
放於利而行, 多怨.

Konfuceo diris:
Agi celante nur profiton, nepre kaŭzas plendon.

里仁 IV:13

子曰:
能以禮讓為國乎, 何有?
不能以禮讓為國乎, 如禮何?

Konfuceo diris:
Se eblas regi la landon per cedemo, kia malfacilo ekzistas?
Se ne eblas regi la landon per cedemo, kia utilo estas etiketo?

里仁 IV:14

子曰:
不患無位, 患所以立.
不患莫己知, 求為可知也.

Konfuceo diris:
Ne zorgu pri manko de posteno, sed zorgu pri kiel sinteni por la posteno.
Ne zorgu pri esti nekonata de aliuloj, sed strebu kiel indi konata.

里仁 IV:15

子曰:
參乎! 吾道一以貫之.
曾子曰: 唯.

子出.
門人問曰: 何謂也?
曾子曰:
夫子之道, 忠恕而已矣!

Konfuceo diris:
Shen! En mia vojo ekzitas unuiganta principo.
Zengzi diris: Jes.

Kofuceo eliris.
Aliaj diĉiploj demandis: Kion lia diro signifas?
Zengzi diris:
La vojo de nia majstro estas simple memfidelo kaj simpatio.

里仁 IV:16

子曰:
君子喻於義,
小人喻於利.

Konfuceo diris:
Ĝentilulo komprenas la signifon de justeco,
Malgrandulo komprenas la signifon de profito.

里仁 IV:17

子曰:
見賢思齊焉,
見不賢而內自省也.

Konfuceo diris:
Kiam ni vidas homon de virto, ni pensu kiel egali kun li,
Kiam ni vidas homon de malvirto, ni ene memekzamenu.

里仁 IV:18

子曰:
事父母幾諫,
見志不從,
又敬不違,
勞而不怨.

Konfuceo diris:
Dum servi siajn gepatrojn, la filo nur milde admonas.
Se ili ne sekvus lian intencon,
Li ankoraŭ respektas ilin, ne ofendas ilin,
Kaj servas ilin diligente kaj senplende.

里仁 IV:19

子曰:
父母在, 不遠遊;
遊必有方.

Konfuceo diris:
Dum la gepatroj vivas, la filo ne vojaĝas malproksimen;
Se necesas vojaĝi, li sciigas ilin, kien li iros.

里仁 IV:20

子曰:
三年無改於父之道, 可謂孝矣.

Konfuceo diris:
La filo, kiu ne ŝanĝas la vojon de sia patro dum tri jaroj, povas esti konsiderata fileĉa.

里仁 IV:21

子曰:
父母之年, 不可不知也;
一則以喜, 一則以懼.

Konfuceo diris:
La aĝojn de gepatroj, nepre bone memoru;
Por okazo de ĝojo, kaj por okazo de timo.

里仁 IV:22

子曰:
古之言之不出, 恥躬之不逮也.

Konfuceo diris:
Antikvuloj ne emas diri, ĉar ili timas, ke siaj agoj ne sekvas la dirojn.

里仁 IV:23

子曰:
以約失之者, 鮮矣.

Konfuceo diris:
Tiu, kiu memretenas, malofte eraras.

里仁 IV:24

子曰:
君子欲訥於言, 而敏於行.

Konfuceo diris:
Ĝentilulo emas malrapidi je diro, sed rapidi je ago.

里仁 IV:25

子曰:
德不孤, 必有鄰.

Konfuceo diris:
Virto ne estas sola; ĝi nepre havas kunulojn.

里仁 IV:26

子游曰:
事君數, 斯辱矣.
朋友數, 斯疏矣.

Ziyou diris:
Servi reĝidon per riproĉoj venigas malfavoron.
Trakti amikon per riproĉoj venigas malintimiĝon.